Spelenderwijs leren – waarom spelen de ontwikkeling van kinderen bevordert

Het is ontzettend belangrijk voor kinderen om veel te spelen. Het is niet alleen leuk, maar het zorgt er ook voor dat de hersenen zich goed kunnen ontwikkelen. Spelen wordt zelfs beschouwd als de meest effectieve manier van leren. Zelfs volwassenen spelen immers nog graag. Dit zie je terug in bordspellen, teamsporten zoals voetbal of hockey en ook in kansspelen.

Als je bijvoorbeeld een kijkje neemt in het 777 online casino, zul je versteld staan van de moderne slotmachines, tafelspellen en rad van fortuin. Het feit dat er ook kans is om echt geld te winnen is een sterke extra stimulans.
Voor kinderen spelen rollenspellen daarentegen een belangrijke rol, omdat ze verschillende concepten uit verschillende levensgebieden kunnen begrijpen en uitproberen. We zullen nu bekijken waarom spel zo belangrijk is en hoe het de ontwikkeling van kinderen stimuleert.

De wereld van het spel – een natuurlijke leerruimte

Spelen is een aangeboren gedrag en bijna net zo belangrijk voor kinderen als slapen. Ongeacht in welk deel van de wereld een kind geboren is en tot welke sociale klasse het behoort. Alle kinderen willen en kunnen spelen. Als deze eigenschap niet aanwezig is, kan worden aangenomen dat er sprake is van een ernstige ontwikkelingsstoornis die dringend moet worden behandeld.

Spelen met andere mensen stimuleert sociale interactie, ontwikkelt een eerste begrip van regels en een gevoel voor welke spelletjes het individuele kind leuk vindt en welke niet. Op cognitief gebied worden spelenderwijs creatieve probleemoplossingsstrategieën ontwikkeld. Door rollenspel kruipen kinderen in de huid van anderen en leren ze empathie.

Waarom is het bijzonder gemakkelijk om al spelend te leren?

• Er zijn in principe 3 motivatiegebieden voor verschillende activiteiten:
• Primaire motivatie: Het kind voert een activiteit uit omdat het leuk is.
• Beloningsmotivatie: Het kind doet iets omdat het een beloning verwacht.
• Vermijdingsmotivatie: Het kind doet iets om straf te vermijden.

Alle drie motivatietypes zijn denkbaar in verschillende leergebieden. Als een kind bijvoorbeeld een vreemde taal leert omdat het die spreekt terwijl het met andere kinderen speelt, bevinden we ons op het gebied van primaire motivatie: het kind doet het gewoon zonder na te denken over het waarom. De kennis van woordenschat en zinnen wordt automatisch opgeslagen in de hersenen.

Als het kind daarentegen woordenschat leert om een goed cijfer te halen voor een toets op school, bevinden we ons in het tweede gebied van motivatie: ze leren niet omdat ze de woordenschat zo graag willen kennen, maar om beloond te worden met een goed cijfer. Als ze bang zijn dat ze gestraft zullen worden voor een slecht cijfer, bevinden we ons in het derde gebied van motivatie om te leren: het kind wil het onaangename gevolg vermijden.

Leren is echter niet op alle drie de gebieden even gemakkelijk. Alleen het kind dat speelt en dus vanuit zichzelf leert, leert echt effectief. Woordenschat die alleen voor de toets wordt geleerd, blijft bij voldoende oefening ook in de hersenen zitten, maar dit vereist aanzienlijk meer herhaling en de kans dat het geleerde snel wordt vergeten is veel groter.

Het belang van spel in de opvoeding van jonge kinderen

Spel speelt een centrale rol in de opvoeding van jonge kinderen. Spelactiviteiten vormen de basis voor een gezonde ontwikkeling. Het is niet nodig om jonge kinderen achter een bureau te zetten en hen woordenschat of tellen te leren. Ze leren deze belangrijke levensvaardigheden het beste door te spelen.

Helaas gaat de trend vaak in de richting van formeel onderwijs op jonge leeftijd. Het zou veel belangrijker zijn om kinderen aan te moedigen om automatisch te ontdekken en te leren.

Zintuiglijke ervaringen die kinderen opdoen tijdens het spelen ondersteunen hun neurologische ontwikkeling op een manier die het simpelweg leren van feiten nooit zal doen. Spelen stelt kinderen ook in staat om zich individueel te ontwikkelen. Het stelt hen in staat om de wereld op hun eigen manier te ervaren en te interpreteren.

School: spelen alleen tijdens de pauzes?

Traditioneel worden lessen en spelen gescheiden op school. Spelen is toegestaan tijdens de pauze, terwijl het leren tijdens de les moet plaatsvinden. Moderne opvoeders zetten steeds meer vraagtekens bij deze scheiding. Zij zijn voorstander van het integreren van spel in de lessen.

Spellen in de klas kunnen de betrokkenheid van leerlingen vergroten en ertoe leiden dat ze ijveriger leren. Het voorbereiden van leerinhouden via spelvormen maakt het tastbaarder. Spellen voor wiskunde maken het bijvoorbeeld gemakkelijker om abstracte concepten te begrijpen.

Rollenspellen in taallessen bevorderen het gebruik van nieuwe woordenschat. Leerlingen ervaren sociaal leren van dichtbij in groepsspellen. Het combineren van het curriculum met speelse elementen vergt echter veel creativiteit van de leerkrachten en vereist vaak middelen die niet op alle scholen beschikbaar zijn.

Vrij spel betekent niet dat kinderen geen begeleiding nodig hebben

Wanneer er tekortkomingen in het onderwijs, sociaal gedrag of andere gebieden worden vastgesteld, zijn meer gestructureerde activiteiten en nog meer cursussen helaas vaak de veronderstelde oplossing. Het zou belangrijk zijn om kinderen de leerruimte terug te geven die ze nodig hebben vanwege hun aanleg.

Dit kan gevonden worden in vrij spel. Dit betekent echter niet dat volwassenen kinderen simpelweg naar buiten moeten sturen en ze aan hun lot moeten overlaten. Hoewel zulke dingen ook belangrijk zijn, is het net zo belangrijk dat het kind iemand heeft om mee te praten. Volwassenen kunnen het spel begeleiden, ideeën geven en problemen helpen oplossen. Het kind heeft echter altijd de leiding tijdens het spelen.

Conclusies voor het dagelijks leven: spelen is belangrijk

Het dagelijks leven van veel kinderen zit tegenwoordig vol afspraken: pianoles, opleiding, bijles en nog veel meer. Helaas betekent dit dat spelen vaak wordt verwaarloosd. Het strakke schema van het dagelijks leven van kinderen betekent dat creatieve vrijheid verloren gaat. Toch is het juist het vrije spel dat kinderen in staat stelt om stress te verminderen en hun emotionele intelligentie en tal van andere vaardigheden te ontwikkelen.

Ouders en verzorgers moeten daarom bewust meer tijd creëren voor vrij spel. Dit kan betekenen dat er bewust ruimte in de agenda wordt vrijgemaakt om te spelen. Tijdens deze momenten kunnen kinderen zelf beslissen wat en hoe ze willen spelen. Dergelijke fases dragen bij aan zelfstandigheid en zelfregulatie.

Uiteindelijk is het belangrijk om een evenwicht te vinden tussen gestructureerde activiteiten en de vrijheid om de wereld door spel te ontdekken en te begrijpen. Spel moet worden verankerd als een belangrijk onderdeel van het dagelijks leven van kinderen, zodat ze zich op een evenwichtige en alomvattende manier kunnen ontwikkelen.